FAZILA ATABEK (1904-2002)

Fazıla Atabek, hayatının önemli bir bölümünü Samsun’da geçiren, yazdığı eserlerinde bu şehirden izleri mutlaka yansıtan, Cumhuriyet’in ilk kadın yazarları arasında sayılabilecek önemli yazarlarımızdan biridir. Onun hayatına baktığımızda edebiyata olduğu kadar Atatürk ilkelerine de derinden bir tutkuyla bağlı olduğunu görmemek imkansızdır.

Fazıla Atabek, hayata İstanbul’un Üsküdar kentinde gözlerini açmış ancak erken yaşlarda ailesiyle beraber Samsun’a taşınmıştır. Eğitimini burada tamamlayan Atabek’in çocukluğu ve ilk gençlik yılları Samsun’da geçmiştir. Dolayısıyla fikirlerinin ve düşünce dünyasının gelişmesinde bu şehrin katkısı oldukça fazladır. Öyle ki eserlerinde çokça Samsun’a olan sevgisini ve özlemini dile getirmiş ve bu şehri hayatında önemli ve özel bir konuma yerleştirmiştir.

İlk eserlerini Kardeşi Behiç Atabek ile Samsun Halkevi’nin çıkardığı 19 Mayıs adlı dergide yayınlayan Fazıla Atabek, yazdıklarıyla kısa sürede ilgi çekmeyi başarmıştır. Bankacılık ve vekil öğretmenlik gibi görevlerde de bulunan Atabek, hem kişiliği hem de yapıtlarıyla zamanla Samsun’un kültürel ve sanatsal etkinliklerinin aranan yüzü haline gelmiştir. Yakın bir dostu onu şöyle tanımlamaktadır; “Samsun'un yetiştirdiği müstesna isim, renkli sima, her dalda faaliyet gösterebilen, bir kentte zor bulunan çok yönlü bir kişilikti. Atatürk ilkelerini samimiyetle benimsemiş bir Cumhuriyet kadınıydı.” Görülmektedir ki Atabek, Samsun’un kültür hayatına birçok katkıda bulunmasının yanı sıra renkli karakteriyle de kendini sevdirmeyi başarmıştır.

Samsun Gazetesi’nde de çalışmalarına devam eden Atabek, Halkevlerinin kapatılmaması için verdiği mücadelenin yanı sıra, Atatürk müzesinin taşınmasına engel olmuş, futbol maçları sonrasında yaşanan gerilimleri önleyeceği düşüncesiyle kadınların da futbol müsabakalarına izleyici olarak katılmasını sağlamıştır.

Dönemin önde gelen edebiyatçılarından olan Nihat Sami Banarlı, Yedigün Dergisi’nin kapağının arkasında seçtiği şairlerin şiirlerini yayınladığı bir bölüm ayırmaktadır. O dönem birçok şairin rüyası olan bu bölüm için Banarlı, Fazıla Atabek’in şiirlerini seçmiştir. Yedigün dergisinin kapanmasının ardından onun yerine açılan Hürriyet Gazetesi 1950 yılında, “Unutmak İstediğim Mazi”, “Kader Mahkumları” ve “Defterimi Kapatıyorum” adlı romanları tefrika etmiştir. Atabek’in yeteneklerinin değer görmesi ve eserlerinin önemli yayın organlarında basılması adının duyulmasında da büyük rol oynamıştır.

Eserlerine baktığımızda oldukça yoğun duygular ve olay örgüleriyle bizleri karşılayan Atabek’in genel olarak ailesine ve karşılıksız bir aşka dair izleri ön plana çıkardığı görülmektedir. Ancak bireysel konuların yanında toplumsal konulara da şiirlerinde yer vermektedir. Atatürk’ün anısına ve Cumhuriyet geleneğine bağlılığıyla dikkat çeken Atabek, eserlerine de bu duygularını ve güçlü düşüncelerini yansıtmıştır. Diğer yandan çalışmalarında kadınların ve Anadolu insanının hikayelerine öncelik verdiği görülmektedir. Romanlarının daha çok aşk teması üzerinden ilerlediğini ve Romantizm akımından etkilendiğini söylemek mümkündür. Atabek’in romanlarında Samsun şehri ayrı bir yer tutmaktadır. Öyle ki bu şehir, ya kahramanlardan birinin memleketi ya da kahramanların seyahat ettiği bir mekan olarak eserlerinin çoğunda kullanılmıştır. Ardında birçok eser ve hatıra bırakan Atabek, 2002 yılında İstanbul’da vefat etmiş ve cenazesi Samsun’a getirilmiştir.

ESERLERİ

• Hatıralar - Ahali Matbaası / Samsun 1946 (Şiir)
• Pencerem - Samsun İl Matbaası / Samsun 1947 (Şiir)
• Bir Gecenin Masalı - Samsun İl Matbaası / Samsun 1948 (Roman)
• İçimdeki Arkadaşım - Ahali Matbaası / Samsun 1957 (Şiir)
• Veda Çiçekleri - Ahali Matbaası / Samsun 1958 (Hikâye)
• Defterimi Kapatıyorum - Hürriyet Gazetesi / İstanbul 1961 (Roman)
• Kader Mahkumları - Hürriyet / İstanbul 1961 (Roman)
• Kırık Çizgiler - Baha Matbaası / İstanbul 1975 (Şiir)